İşitme Testi (Odyometri) Nedir?

İşitme Testi (Saf Ses Odyometri) Nedir? Nasıl Yapılır?

Dünyayı algılama biçimimiz büyük ölçüde duyularımıza bağlıdır. Kuş cıvıltıları, sevdiğimiz bir şarkının melodisi veya sevdiklerimizin sesi… İşitme duyusu, yaşamın en değerli köprülerinden biridir. İşitme kaybı ise çoğu zaman sinsi, ağrısız ve yavaş ilerleyen bir süreçtir. Bu nedenle birçok kişi işitme yetisindeki azalmayı fark etmeden günlük hayatına devam eder.

İşitme kaybı genellikle fark edilmediğinde sosyal iletişim, akademik performans ve günlük yaşam aktivitelerini olumsuz etkileyebilir. Bu noktada işitme testi (odyometri), işitme sağlığının  objektif olarak değerlendirilmesini sağlayan en etkili yöntemlerden biridir.

Saf ses odyometrisi nedir, nasıl yapılır, odyogram nasıl yorumlanır? İşitme kaybı dereceleri ve türleri ile testin uygulanma süreçleri bu rehberde anlatılmaktadır.

Saf Ses Odyometri Sonuçları ve Odyogram Nasıl Yorumlanır?

En basit tanımıyla odyometri, bir kişinin işitme hassasiyetini ve işitme yollarının fonksiyonunu ölçen testlerin bütünüdür. Bu değerlendirme sayesinde kişinin duyabildiği en düşük ses seviyesi (işitme eşiği) ve konuşmaları anlama performansı belirlenir.

Testler; odyolog veya odyometrist tarafından, ses geçirmez özel akustik odalarda uygulanır.
İşitme testi cerrahi olmayan, oldukça konforlu ve kısa süren bir işlemdir.

İşitme Testi Neden Önemlidir?

İşitme kaybı çoğu zaman yavaş ilerlediği için kişi başlangıçta fark etmeyebilir. Genellikle çevreden gelen uyarılarla durum anlaşılır:

• “Televizyonu çok açıyorsun.”
• “Ne dedim az önce, tekrar eder misin?”
• “Kalabalık ortamda seni duymak zor.”

Erken dönemde tanı konulması işitme kaybının yönetilmesini kolaylaştırır.
Bu nedenle belirtiler hafif bile olsa ihmal edilmemelidir.

Ne Zaman İşitme Testi Yaptırmalısınız?

Aşağıdaki durumlardan biri sizde varsa bir odyoloji uzmanına ya da KBB uzmanına başvurmalısınız:

• Kalabalık veya gürültülü ortamlarda konuşmaları anlamakta zorlanıyorsanız
• TV veya radyo sesini başkalarının rahatsız olduğu seviyelere getiriyorsanız
• Sık sık “Ne dedin?” diye soruyorsanız
• Ben duyuyorum, sadece bazen anlamıyorum diyorsanız
• Kulaklarınızda çınlama veya uğultu varsa
• Kadın ve çocuk seslerini duymakta güçlük çekiyorsanız
• Telefon konuşmalarında kelimeleri ayırt etmekte zorlanıyorsanız

Kulak çınlaması hakkında ayrıntılı bilgi için kulak çınlaması neden olur ve nasıl geçer yazımıza da göz atabilirsiniz.

İşitme Testi Nasıl Yapılır?

Bir işitme testi randevusunda sizi bekleyen aşamalar şöyledir:

1. Otoskopik Muayene (Kulak Muayenesi)

Testten önce odyolog, otoskop ile kulak kanalınızı ve kulak zarınızı inceler.

• Kulak kiri (buşon)
• Kulak yolu iltihabı(yönlendirme)
• Kulak zarında delik veya çökme

gibi durumlar varsa işitme testini etkileyebilir. Bu nedenle testten önce kulak yolunun açık olduğundan emin olunur.

2. Saf Ses Odyometrisi (Pure Tone Audiometry)

Bu test işitme değerlendirmesinin temelini oluşturur.

• Hasta ses izolasyonlu kabine alınır.
• Kulaklık veya kemik yolu vibratörü takılır.
• Farklı frekans ve şiddette saf sesler gönderilir.
• Kişi duyduğunda butona basar veya el kaldırır.

Bu değerlendirme iki aşamada yapılır:

• Hava yolu ölçümü (kulaklıkla)
• Kemik yolu ölçümü (vibratör ile kemik üzerinden)

Sonuçlar odyograma işlenir.

3. Konuşma Odyometrisi (Speech Audiometry)

İşitmek kadar anlamak da önemlidir. Bu bölümde hastaya kelimeler okunur.

Konuşmayı Alma Eşiği (SRT): Üç heceli kelimeler düşük seviyeden başlanarak verilir.
Hastanın “anlayabildiği” en düşük seviye belirlenir.

Konuşmayı Ayırt Etme Skoru (SDS):

• Rahat işitilebilen bir seviyede tek heceli kelimeler verilir.
• Kişinin doğru tekrar oranı yüzde olarak hesaplanır.
• Bu skor kişinin konuşmayı anlama performansını gösterir.

İşitme Testi Sonuçları Nasıl Yorumlanır?

Test bittiğinde hastaya “Odyogram” adı verilen bir grafik verilir.

Odyogramın Dikey Ekseni (Şiddet- dB): Ses şiddetini gösterir.

• 0–20 dB: Fısıltı gibi hafif sesler
• 50-60 dB: Konuşma sesleri
• 100–120 dB: Uçak motoru gibi çok yüksek sesler

Odyogramın Yatay Ekseni (Frekans- Hz): Frekansı temsil eder.

• 250 Hz: Kalın sesler
• 8000 Hz: İnce sesler

Her işaret, o frekansta duyabildiğiniz en düşük ses seviyesini gösterir. İşaret grafiklerde ne kadar aşağıdaysa işitme kaybı  o kadar fazladır.

İşitme Kaybı Dereceleri

Saf Ses Odyometri sonucuna göre işitme kaybınızın derecesi belirlenir:

Normal İşitme: 0- 25 dB arası

Hafif Derece Kayıp: 26- 40 dB arası (Fısıltıları duymakta zorlanabilirsiniz.)

Orta Derece Kayıp: 41- 55 dB arası (Normal konuşmaları duymakta zorlanırsınız.)

Orta-İleri Derece Kayıp: 56- 70 dB arası

İleri Derece Kayıp: 71- 90 dB arası

Çok İleri Derece Kayıp: 91 dB ve üzeri

İşitme Kaybının Türleri

İletim Tipi İşitme Kaybı

Dış veya orta kulakta bir sorun vardır (Kulak kiri, kulak zarı delinmesi, orta kulak iltihabı vb.). Genellikle ilaç veya ameliyatla tedavi edilebilir.

İletim tipi işitme kaybında kemik yolu eşikleri normal sınırlar içindeyken, hava yolu eşiklerinde ise işitme kaybı gözlenir. Hava yolu ile kemik yolu arasında gap (boşluk) bulunmaktadır.

Sensörinöral (Sinirsel) İşitme Kaybı

 İç kulakta (koklea) veya işitme sinirinde hasar vardır. Genellikle yaşlılığa bağlı (presbiakuzi) veya gürültüye bağlı oluşur. Kalıcıdır ve genellikle işitme cihazı kullanımı gerektirir.

Sensörinöral tip işitme kaybında hem hava yolu hem de kemik yolu eşiklerinde benzer şekilde yükselme görülür. Bu nedenle hava ile kemik yolu arasındaki gap 10 dB’in altındadır.

Mikst (Karma) Tip İşitme Kaybı

 Hem iletim hem de sensörinöral kaybın bir arada görülmesidir.

Mikst (karma) tip işitme kaybında hem hava yolu hem kemik yolu ölçümünde işitme kaybı gözlenir. Hava ile kemik yolu arasındaki gap 10 dB’in üstündedir.

Erken Teşhis Hayat Kalitesini Artırır!

İşitme sağlığı, yalnızca “duymak” ile ilgili değildir; sosyal iletişim, bilişsel fonksiyonlar ve psikolojik iyi oluş ile yakından ilişkilidir.
Tedavi edilmeyen işitme kaybı; sosyal izolasyon, depresyon ve demans riskini artırabilir.

Kendinizde veya yakınınızda işitme problemi olduğunu düşünüyorsanız vakit kaybetmeyin.
Sadece 20 dakikalık bir test, yıllar boyu daha kaliteli bir yaşam sunabilir.

Seslerin hayatınızdan eksilmesine izin vermeyin.